Styczeń
Od początku roku (a nawet wcześniej) można obserwować kometę 141P/Machholz. Została odkryta 13 sierpnia 1994 r. przez Donalda E. Machholza (Kalifornia, USA). Jest to kometa krótkookresowa o okresie obiegu wokół Słońca równym 5.23 roku. W roku odkrycia kometa rozpadła się na 5 fragmentów. Chociaż przewidywano, że kometa osiągnie jasność 10m, fragment A na początku września osiągnął jasność aż 7m, stając się dostępnym obserwacjom lornetkowym.
W czasie obecnego powrotu kometa Machholza znalazła się najbliżej Słońca w odległości 0.7605 au w dniu 15 grudnia 2020 r., natomiast najbliżej Ziemi, w odległości 0.5194 au, kometa znajdowała się 19 stycznia 2021 r. W Polsce kometę 141P można obserwować po zachodzie Słońca nad południowo-zachodnim horyzontem. Aktualnie przebywa na granicy gwiazdozbiorów Erydanu i Byka. Jej jasność wynosi ok. 11 mag.
3. – maksimum Kwadrantydów (oczekiwany ZHR=120). Księżyc 3 dni przed ostatnią kwadrą.
24 – maksymalna elongacja wschodnia Merkurego. O 16.15 UT planeta 6° nad horyzontem przy Słońcu 9° pod horyzontem.
Marzec
4 – opozycja Westy, 6 mag, gwiazdozbiór Lwa, h max 56°. 3° od M65 i M66 z Trypletu Lwa.
5 – koniunkcja Merkurego i Jowisza (odległość 20’, o 4.45 UT planety 2,5° nad horyzontem przy Słońcu 5,5° pod horyzontem)
10 – ładna konfiguracja Merkurego, Jowisza, Saturna i Księżyca 1d przed nowiem. 4.45 UT – Słońce 4° pod horyzontem, reszta obiektów od 2° (Księżyc) do 7° (Saturn).
Kwiecień
17. ok. 11.15 UT – dzienna koniunkcja Marsa z Księżycem. Odległość Marsa 25’ od brzegu Księżyca 3 d przed I kwadrą. H k = 43°.
22. – maksimum Lirydów. ZHR 18 do 90. Księżyc 2 dni po I kwadrze.
25. – Merkury (-1,7 mag) w odległości nieco ponad 1° od Wenus (-3,9 mag). Planety 7° od Słońca. Można obserwować praktycznie przez cały dzień.
27. 02.37 UT – zaćmienie Ganimedesa przez Europę
Maj
6. 3.00 UT – Maksimum η-Akwarydów (oczekiwany ZHR=50). Księżyc 2 d po ostatniej kwadrze.
17 – maksymalna elongacja wschodnia Merkurego. O 19.30 UT planeta 7° nad horyzontem przy Słońcu 9° pod horyzontem.
26 – całkowite zaćmienie Księżyca w całości widoczne na Oceanie Spokojnym, środkowej i wschodniej Australii oraz na całym kontynencie Antarktydy. W Ameryce Północnej i Południowej przy zachodzie Księżyca, we wschodniej Azji, wschodniej części Oceanu Indyjskiego oraz pozostałej części Australii przy wschodzie Księżyca. Maksymalna faza zaćmienia całkowitego: 1.0095. W Polsce zaćmienie niewidoczne.
27 – Kometa 7P/Pons-Winnecke przechodzi przez peryhelium zbliżając się do Słońca na odległość 1.234 au i osiągając maksymalną jasność ok. 8.2m. Największe zbliżenie do Ziemi na odległość 0.4419 au wystąpi dwa tygodnie później, 12 czerwca, co nie wpłynie jednak znacząco na jej jasność. Kometa 7P/Pons-Winnecke została odkryta przez Jean Louis Ponsa (Francja) w dniu 2 czerwca 1819 r. Ponownie została przypadkowo odkryta dopiero w 1858 r. przez Friedricha Augusta Theodora Winnecke (Niemcy). Perturbacje wywoływane przez Jowisza powodują nieustanne zwiększanie okresu orbitalnego oraz odległości peryhelium. Aktualnie jej okres obiegu wynosi 6,37 lat.
28. 22.32 UT – odkrycie przy ciemnym brzegu gwiazdy sigma Sagittari (Nunki, 2,1 mag). Faza Księżyca -91%, CA=7° N. Odległość do zakrycia brzegowego: 68 km.
Czerwiec
5. 00.33 UT – Ganimedes zaćmiewa Io.
7. 01.38 UT – Io zaćmiewa Europę.
7. Maksimum dziennych Arietydów, oczekiwany ZHR=30. Księżyc 3 d przed nowiem.
10 – obrączkowe zaćmienie Słońca. Maksymalny czas trwania fazy obrączkowej dla obserwatora na Ziemi będzie wynosił 3 m 51.2s. Wielkość fazy maksymalnej F=0.9435.
Pas fazy obrączkowej będzie przebiegał od Kanady przez Zatokę Hudsona i zachodnią Grenlandię, przechodząc przez biegun północny. Po przejściu przez Morze Wschodniosyberyjskie, cień Księżyca wkroczy na obszar Azji w rejonie Wysp Nowosyberyjskich.
Częściowe fazy zaćmienia będą widoczne w północnej i północno-zachodniej Europie.
Poniższa tabela podaje przebieg zaćmienia dla wybranych miast w Polsce:
Miasto Tp Tmax Tk Fmax h
Gdańsk 9h 46m 10h 51m 11h 56m 0.261 59º
Kraków 9h 58m 10h 50m 11h 32m 0.143 63º
Łódź 9h 52m 10h 51m 11h 50m 0.192 61º
Poznań 9h 45m 10h 46m 11h 48m 0.219 61º
Szczecin 9h 38m 10h 42m 11h 48m 0.256 59º
Warszawa 9h 55m 10h 54m 11h 54m 0.197 61º
Wrocław 9h 47m 10h 45m 11h 43m 0.184 62º
23 – przejście Marsa przez gromadę M44. Widoczne w ekstremalnie trudnych warunkach – o 20.00 UT Mars 7° nad horyzontem przy Słońcu 8° pod horyzontem.
27. Maksimum Bootydów czerwcowych, ZHR do 100, Księżyc 3 d po pełni.
Lipiec
4 – maksymalna elongacja zachodnia Merkurego. O 02.00 UT planeta 4° nad horyzontem przy Słońcu 5° pod horyzontem
7. 00.08 UT Zaćmienie Io przez Ganimedesa
00.48 UT – Zaćmienie Ganimedesa przez Io
9. 00.06 UT – Io zaćmiewa Europę
11 – konfiguracja Wenus, Marsa i Księżyca 1 d po nowiu na niebie wieczornym. O 19.30 UT obiekty 5-6° nad horyzontem, Słońce 6° pod horyzontem. Odległość Wenus – Mars: 1° 8’.
13 – kometa 15P/Finlay przechodzi przez peryhelium. Będzie świecić w gwiazdozbiorze Byka, być może osiągając 9 mag. O 0.30 UT kometa 10° nad horyzontem, Słońce 15° pod horyzontem. Została odkryta w 1886 przez Wiliama Finlaya w obserwatorium na Przylądku Dobrej Nadziei. Okres obiegu: 6,5 roku.
17 – opozycja Plutona (gwiazdozbiór Strzelca, 14,5 mag, h max 17°, średnica 0,1” (wg Guide ;-))
21. 18.40 UT – zakrycie przy ciemnym brzegu gwiazdy sigma Sagittari (Nunki, 2,1 mag). Faza Księżyca +98%, CA=42° N. Zjawisko przy Słońcu 1° pod horyzontem. Wysokość Księżyca: 4°. Odległość do zakrycia brzegowego: 248 km
Sierpień
1. 23.04 UT – Zakrycie Europy przez Ganimedesa
2 – Opozycja Saturna (gwiazdozbiór Koziorożca, jasność 0,2 mag, średnica ok. 19”, h max ponad 21°, o 2° wyżej w porównaniu do roku ubiegłego). Pierścienie widoczne pod coraz mniejszym kątem. Całkiem z boku zobaczymy je za 3 lata.
2 – Największe zbliżenie do Ziemi komety 6P/d’Arrest. Jej jasność powinna wynosić ok. 10 mag. Przez peryhelium przejdzie 17.09, powinna wtedy minimalnie pojaśnieć.
6P/d’Arrest została odkryta przez Heinricha Ludwiga d’Arresta (Lipsk, Niemcy) 18 czerwca 1851 r. Jej okres obiegu wynosi 6,56 roku.
8. 20.46 UT – Ganimedes zaćmiewa Europę
12. 19-22 UT Maksimum Perseidów (oczekiwany ZHR=100-110). Księżyc 4d po nowiu.
19 – Opozycja Jowisza (gwiazdozbiór Koziorożca, b. blisko Wodnika jasność -2,9 mag, średnica 49”, h max=26°, o 8° (!) wyżej w porównaniu do roku ubiegłego).
30. 19.09 UT – zaćmienie Europy przez Ganimedesa
Wrzesień
2. 00.53 UT – odkrycie przy ciemnym brzegu epsilon Geminorum (Mebsuta, 3,1 mag). Faza Księżyca – 25%, wysokość 21°
14 – Opozycja Neptuna (7,8 mag, h max 35˚, gwiazdozbiór Wodnika)
17 – kometa 6P/d’Arrest osiąga peryhelium (o czym wspomniano w sierpniu)
Październik
8. 12.30 UT Maksimum Drakonidów. ZHR >10. Księżyc 2 d po nowiu.
10. Maksimum Taurydów, ZHR=5-10, Księżyc 4 d po nowiu. Macierzysta kometa roju (2P/Encke przeszła przez peryhelium w 2020 r.
21. Maksimum Orionidów (oczekiwany ZHR=20), Księżyc 1 d po pełni.
25 – maksymalna elongacja zachodnia Merkurego. O 04.30 UT planeta 8° nad horyzontem przy Słońcu 8° pod horyzontem
29 – maksymalna elongacja wschodnia (wieczorna) Wenus (47° 02′). Jasność – 4,5 mag. O 16.00 UT planeta 7° nad horyzontem przy Słońcu 7° pod horyzontem
Listopad
3 – kometa 67/P Churyumov-Gerasimenko osiąga peryhelium. Być może osiągnie 9 mag, świecąc w gwiazdozbiorze Bliźniąt. Okres obiegu komety wynosi 6,4 roku (rodzina Jowisza). Była celem misji Rosetta. Kometę 67P odkrył kijowski astronom Klim Czuriumow na zdjęciach komety 32P/Comas-Solá, które wykonała 11 września 1969 roku Swietłana Gierasimienko w obserwatorium w Ałma-Ata. Zauważył on kometę na brzegu fotografii, początkowo stwierdził jednak, że jest to 32P/Comas-Solá. Po powrocie do Kijowa, Czuriumow dokładniej przebadał fotografie i 22 października ustalił, że nie może to być kometa 32P, gdyż znajdowała się około 1,8° od oczekiwanej pozycji.
5 – Opozycja Urana, gwiazdozbiór Barana, max h = 55°, jasność 5,6 mag.
17. Maksimum Leonidów, oczekiwany ZHR = 10-20. Księżyc 2 d przed pełnią.
19 – częściowe zaćmienie Księżyca. Zaćmienie w całości widoczne w całej Ameryce Północnej, Grenlandii, w północnowschodniej Azji, oraz na prawie całym Oceanie Spokojnym; w Ameryce Południowej, północnej Europie (Wyspy Brytyjskie i większa część Półwyspu Skandynawskiego) oraz na środkowym i północnym Atlantyku przy zachodzie Księżyca; w środkowej i wschodniej Azji i w Australii przy wschodzie Księżyca. Maksymalna faza zaćmienia częściowego: 0.9742. W zachodniej i środkowej Polsce przy zachodzie Księżyca widoczny początek zaćmienia półcieniowego.
27 – opozycja Ceres, gwiazdozbiór Byka, 7,0 mag, h max ok. 57°
Grudzień
3. Maksimum Andromedydów, ZHR=20. Księżyc 1 d przed nowiem.
4 – całkowite zaćmienie Słońca. Jako całkowite widoczne na południowym Atlantyku, Antarktydzie i południowym Pacyfiku. Maksymalny czas trwania fazy całkowitej dla obserwatora na Ziemi będzie wynosił 1 m 54.4s , wielkość fazy maksymalnej F=1.0367. Częściowe fazy zaćmienia będą widoczne na południowym Atlantyku, południowym Oceanie Indyjskim oraz na całym kontynencie Antarktydy.
12 – kometa 19P/Borrelly przechodzi najbliżej Ziemi (1.1724 au). osiągając wtedy jasność 8,8m. W Polsce kometę 19P będzie można obserwować ok. dwie godziny po zachodzie Słońca na wysokości ok. 10° (20º pod koniec roku) nad południowym horyzontem, przesuwającą się na tle gwiazdozbiorów Rzeźbiarza i Wieloryba. W czasie obecnego powrotu kometa znajdzie się najbliżej Słońca w odległości 1.305 au w dniu 1 lutego 2022 r., osiągając wtedy maksymalną jasność ok. 7.9m. Kometa 19P/Borrelly jest kometą krótkookresową należącą do kometarnej rodziny Jowisza. Została odkryta przez A.L.N. Borrelliego w Marsylii (Francja) 28 grudnia 1904. Na jeden obieg wokół naszej Dziennej Gwiazdy potrzebuje ona 6,84 roku.
14. 7.00 UT Maksimum Geminidów (oczekiwany ZHR=150), Księżyc 3 d po I kwadrze.
22. Maksimum Ursydów (ZHR 10, ale bywa 50). Księżyc 3 d po pełni.
Opracowanie:
Marcin Filipek