Styczeń
3 – 20.40 UT maksimum Kwadrantydów (oczekiwany ZHR=120). Księżyc dzień po nowiu.
7 – Maksymalna elongacja wschodnia Merkurego: 19°13’. O 15.30 UT planeta 7º nad horyzontem przy Słońcu 6º pod horyzontem.
Kometa C/2017 K2 (PANSTARRS) została odkryta 21 maja 2017 r. Kometa nadlatuje do Słońca po raz pierwszy z Obłoku Oorta. W momencie odkrycia znajdowała się za orbitą Saturna, w odległości 16 au (2.4 mld km), co czyni ją rekordową pod względem aktywności w tak dużej odległości od Słońca i przez to podobną do słynnej komety Hale’a-Boppa. Średnicę jądra szacuje się na 14-80 km, czyli może być ono tak duże, jak wspomnianej komety Hale’a-Boppa (obserwacje wykonane przez teleskop Hubble’a wskazują na 18 km). 12 września 2020 r. stwierdzono obecność warkocza o długości ok. 800 tys. km. W dniu 14 lipca 2022 r. kometa C/2017 K2 przejdzie w odległości 1.8 au od Ziemi, powinna mieć wtedy jasność ok. 7 mag. Peryhelium, w odległości bliskiej orbity Marsa, powinna osiągnąć 19 grudnia 2022, osiągając wtedy jasność ok. 6 mag., co pozwoli na jej dostrzeżenie gołym okiem w dobrych warunkach obserwacyjnych. Z obszaru Polski kometę będzie można jednak obserwować jedynie do połowy września 2022 r., gdy wieczorem, na tle gwiazdozbioru Skorpiona, osiągnie ona jasność ok. 6.7 mag.
Warto jednak wspomnieć o niej na początku roku, ponieważ teoretycznie już teraz powinna być dostępna do obserwacji na niebie porannym (7.01.2022 jest widoczna na wysokości 18º pod koniec nocy astronomicznej – 4.30 UT). W COK kometa była obserwowana od połowy III do końca IX. Jej jasność wahała się od 12 do 13 mag.
Luty
1 – Kometa 19P/Borelly przechodzi przez peryhelium. W czasie tegorocznego powrotu kometa 19P/Borrelly powinna w styczniu 2022 r. osiągnąć jasność maksymalną 7.9 mag. Można ją będzie odnaleźć wieczorem, wysoko nad południowo-zachodnim horyzontem, przemieszczającą się na tle gwiazdozbiorów Wieloryba, Ryb i Barana. W lutym jej jasność będzie spadać, teoretycznie do ok. 9 mag, a do końca marca może osłabnąć do 10 mag, natomiast wysokość nad horyzontem będzie systematycznie rosnąć. Według pierwszych obserwacji wykonanych w COK i SOK pod koniec grudnia kometa miała jasność ok. 10 mag, przy średnicy ok. 1 -2’ i DC rzędu 3-4.
Marzec
20 – Maksymalna elongacja zachodnia Wenus: 46°35’. O 4.00 UT planeta 8º nad horyzontem przy Słońcu 8º pod horyzontem.
29 – koniunkcja Wenus i Saturna (odległość 2º, o 3.45 UT planety 5-7° nad horyzontem przy Słońcu 7° pod horyzontem.
Kwiecień
5 – Bliska koniunkcja Marsa i Saturna (odległość 19’, o 3.30 UT planety ok. 7° nad horyzontem przy Słońcu 7° pod horyzontem.
29 – Maksymalna elongacja wschodnia Merkurego: 20°36’. O 19.00 UT planeta 8º nad horyzontem przy Słońcu 10º pod horyzontem – korzystne ustawienie. Merkury będzie świecił 1º na południe od Plejad.
30 – Częściowe zaćmienie Słońca widoczne w południowo-wschodniej części Oceanu Spokojnego oraz w południowej części Ameryki Południowej. W Polsce niewidoczne.
Maj
1 – Bliska koniunkcja Wenus i Jowisza (odległość 20’, o 2.45 UT planety 6° nad horyzontem przy Słońcu 5° pod horyzontem.
6 – 8.00 UT Maksimum η-Akwarydów (oczekiwany ZHR=50). Księżyc 3 d przed pierwszą kwadrą.
Kometa C/2021 O3 (PANSTARRS) została odkryta 26 lipca 2021 r. Kometa nadlatuje do Słońca po raz pierwszy z Obłoku Oorta, osiągając peryhelium 21 kwietnia 2022 r., w odległości 0.287 au od Słońca. Osiągnie wtedy jasność 5-7mag, jednak bliskość Słońca nie pozwoli wtedy na jej obserwacje. Do największego zbliżenia do Ziemi, na odległość 0.60 au, dojdzie 8 maja 2022 – kometa będzie wtedy nieźle widoczna wieczorem w gwiazdozbiorze Perseusza z jasnością ok. 7 mag. Przykładowo 7.05 na początku nocy astronomicznej będzie się wznosić na wysokość 12º nad pn-zach-pn horyzontem. Teoretycznie z końcem maja powinna osłabnąć do ok. 10,5 mag, świecąc bardzo wysoko w gwiazdozbiorze Smoka. Najprawdopodobniej najpóźniej w czerwcu skończy się okres jej obserwacji. W związku z tym, że jest to kometa po raz pierwszy zbliżająca się do Słońca, jej jasność może się okazać znacznie mniejsza od oczekiwanej.
16 – Całkowite zaćmienie Księżyca
Zaćmienie w całości widoczne we wschodniej części Oceanu Spokojnego, we wschodniej i południowej części Ameryki Północnej, w całej Ameryce Środkowej i Południowej, w zachodniej i południowej części Atlantyku oraz na całym kontynencie Antarktydy; w Europie, Afryce i północno-wschodniej części Atlantyku przy zachodzie Księżyca; w zachodniej części Ameryki Północnej oraz na środkowym Pacyfiku przy wschodzie Księżyca. W Polsce widoczne jako półcieniowe ew. częściowe, przy zachodzie – w zachodniej części kraju widoczna pierwsza połowa fazy częściowej.
Początek zaćmienia półcieniowego: 1h 32m 224° 7°
Początek zaćmienia częściowego: 2h 28m 235° 1°
27 – Koniunkcja Księżyca i Wenus (odległość ok.50’ od brzegu tarczy Księżyca. O 2.15 UT obiekty 7-8° nad horyzontem przy Słońcu 4° pod horyzontem). Faza Księżyca 11%.
29 – Bliska koniunkcja Marsa i Jowisza (odległość 37’, o 1.30 UT planety 10° nad horyzontem przy Słońcu 9° pod horyzontem.
Czerwiec
27 – Maksimum Bootydów czerwcowych, ZHR do 100, nadzwyczaj powolne (18 km/s) meteory. Księżyc 2 dni przed nowiem.
Sierpień
13 – Maksimum Perseidów (oczekiwany ZHR=100). Księżyc 1 dni po pełni.
14 – Opozycja Saturna. Średnica planety 19”, jasność 0,3 mag., h max 25º, gwiazdozbiór Koziorożca. Pierścienie zobaczymy dokładnie z boku za 3 lata – w 2025 roku.
Wrzesień
16 – Opozycja Neptuna. Średnica planety ~2,4”, jasność 7,8 mag, h max 36º, gwiazdozbiór Wodnika.
26 – Opozycja Jowisza. Średnica planety 50”, jasność -2,9 mag, h max 40º, gwiazdozbiór Ryb.
Październik
8 – Maksymalna elongacja zachodnia Merkurego 17°58’. O 04.00 UT planeta 8º nad horyzontem przy Słońcu 9º pod horyzontem – dosyć korzystna konfiguracja.
9 – Maksimum Drakonidów. ZHR >10. Księżyc w pełni.
21 – Maksimum Orionidów (oczekiwany ZHR=20), Księżyc 4 d przed nowiem.
25 – Częściowe zaćmienie Słońca (widoczne w Polsce)
Zaćmienie widoczne będzie w całej Europie (z wyjątkiem południowo-zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego), w północno-wschodniej Afryce, południowo-zachodniej Azji i w północnej części Oceanu Indyjskiego.
Poniższa tabela podaje przebieg zaćmienia dla wybranych miast w Polsce:
Miasto Tp Tmax Tk Fmax h
Białystok 9h 15m 10h 25m 11h 36m 0.557 25º
Gdańsk 9h 11m 10h 19m 11h 28m 0.520 23º
Kraków 9h 16m 10h 24m 11h 33m 0.489 28º
Łódź 9h 13m 10h 22m 11h 31m 0.501 26º
Poznań 9h 11m 10h 18m 11h 26m 0.479 25º
Szczecin 9h 09m 10h 15m 11h 21m 0.464 24º
Warszawa 9h 14m 10h 23m 11h 33m 0.522 26º
Wrocław 9h 13m 10h 19m 11h 27m 0.462 27º
Listopad
8 – Całkowite zaćmienie Księżyca (niewidoczne w Polsce).
9 – Opozycja Urana. Średnica planety ~4”, jasność 5,6 mag, h max 56º, gwiazdozbiór Barana.
17 – 23.00 UT Maksimum Leonidów, oczekiwany ZHR=10-20. Księżyc 1 d po ostatniej kwadrze.
Grudzień
8 – Opozycja Marsa. Średnica planety 17”, jasność -1,9 mag, h max 65º, gwiazdozbiór Byka.
8 – Zakrycie Marsa przez Księżyc (zakrycie 5.04 UT, odkrycie 5.56 UT. Faza Księżyca 100%, jasność Marsa -1,9 mag, średnica 17”, 14º nad horyzontem, Słońce 13º pod horyzontem – zakrycie, 5º pod horyzontem – odkrycie). Zjawisko będzie miało miejsce podczas opozycji Marsa.
14 – 13.00 UT Maksimum Geminidów (oczekiwany ZHR=150), Księżyc 2 d przed ostatnią kwadrą.
21 – Maksymalna elongacja wschodnia Merkurego 20°08’. O 15.15 UT planeta 5º nad horyzontem przy Słońcu 6º pod horyzontem. Mało korzystna konfiguracja.
22 – 22.00 UT Maksimum Ursydów (ZHR 10, ale bywa 50). Księżyc 1 d przed nowiem.
29 – koniunkcja Wenus i Merkurego (odległość ok. 1,5º), o 15.15 UT planety 5-6° nad horyzontem przy Słońcu 5° pod horyzontem.
W tym dniu, a nawet kilka dni wcześniej będzie możliwość obserwacji wszystkich 5 jasnych planet równocześnie na niebie wieczornym. Taka sytuacja potrwa do pierwszych dni 2023 roku, do momentu, kiedy przestanie być widoczny Merkury. Oprócz piątki jasnych planet na wieczornym niebie będą również świecić Uran, Neptun i Pluton.
Opracowanie:
Marcin Filipek